Юз ўн тўртинчи ҳадис
عن جَابِرِ بْنِ عَبْدِ الله رَضىَ الله عَنْهُمَا عَنْ النَّبي صَلَّى الله عَلَيْهِ وَسَلمَ قالَ:”مَنْ أكَل ثُوماً أوْ بَصَلاً فَلْيَعْتَزِلنا – أوْ ليعْتَزِلْ مَسْجِدَنَا- ليْقْعُدْ في بَيتهِ”.
وَأُتي بقِدْرٍ فيه خَضِراتٌ من بُقُولٍ فَوَجَدَ لها ريحاً، فسأل، فَأُخْبِرَ بِمَاَ فِيهَا من البُقُولِ، فَقَال: ” قرِّبُوهَا ” إِلى بَعْض أصحَابِهِ
كان معه- فَلَمَّا رَآهُ كَرِهَ أكلهَا قال: “كُل فإنّي أنَاجي من لا تُنَاجى “.
Жобир ибн Абдуллоҳ розияллоҳу анҳумодан ривоят қилинади. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам дедилар: “Ким саримсоқ ёки пиёз еса биздан ёки масжидимиздан узоқ турсин, уйида ўтирсин”.
Кунларнинг бирида Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам ҳузурига қозонда сабзавотлардан тайёрланган овқат келтирилди. У зот қозондаги таом ҳидини сезиб, бу қандай ҳид экани ҳақида сўрадилар. Қозонда сабзавотлардан тайёрланган таом борлигини айтишди. Шунда Пайғамбаримиз олдида ўтирган саҳобага ишора қилиб: “Бу таомни унга яқинроқ қўйинглар”, дедилар. Саҳобанинг у зот емаган таомни ейишни ёқтирмаганини кўрган Пайғамбаримиз унга шундай дедилар: “Е, зеро, мен сен сўзлашмайдиган зот (яъни фаришта) билан сўзлашаман” [Бухорий: 855 ва Муслим: 564].
Шарҳ:
“… биздан ёки масжидимиздан узоқ турсин”:
Аслида Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи ва саллам бу кўринишда сўзламаганлар. Ҳадиснинг шу жойида “биздан ёки масждимиздан”, деб иккиланган киши ҳадисни нақл қилган ровийларнинг бири бўлмиш Зуҳрийдир.
“Кунларнинг бирида…”, деб бошланажак ҳадиснинг иккинчи ярми тамоман бошқа ҳадис бўлиб, бу воқеа биринчи қисмда айтилган сўзлардан олти йил аввал рўй берган. Ҳадиснинг биринчи қисмидаги сўзларни Пайғамбаримиз Хайбар ғазотида айтган бўлсалар, иккинчи қисмидаги воқеа эса ҳижратнинг биринчи йилида, Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи ва саллам Абу Айюб Ансорийнинг уйига келиб тушганларида содир бўлган.
“ …Шунда Пайғамбаримиз олдида ўтирган саҳобага ишора қилиб: “Бу таомни унга яқинроқ қўйинглар”, дедилар”:
Бу ерда Пайғамбаримиз таомни унинг олдига яқинроқ қўйишга ишора қилган саҳобий Абу Айюб Ансорийдир. Имом Муслим ривоят қилган ҳадисда шундай дейилади: “Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам дастлаб Мадинаи мунавварага келганларида Абу Айюбнинг уйига келиб тушдилар. Абу Айюбнинг хотини у зотга овқат пишириб берар эди. Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи ва салламдан қолган таом Абу Айюб розияллоҳу анҳунинг олдига келтирилса, Расулуллоҳ идишнинг қай еридан еганини сўраб, ўша еридан ер эди. Бир куни шундай қилмоқчи эди, хотини у зот пиширилган овқатдан емаганларини айтди. Чунки овқатга саримсоқ қўшилган эди. Шунда Абу Айюб Пайғамбаримиздан: “Ё Расулуллоҳ, саримсоқ ҳаромми”, деб сўради. У зот: “Йўқ, лекин мен ёқтирмайман”, деб жавоб бердилар”.
Ибн Хузайма ва Ибн Ҳиббон ривоят қилган ҳадисда шундай дейилади: “Абу Айюб Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламга пиёз ёки порей пиёзидан (куррос) тайёрланган кўкатли таом юборди. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг бу таомни емаганларини кўриб, ўзи ҳам уни ейишни истамади. Буни кўриб Пайғамбаримиз унга: “Нега емадинг”, дедилар. У: “Сиз қўл теккизмаганингизни кўриб, мен ҳам емадим”, деди. Шунда Пайғамбаримиз: “Бу таом ҳаром эмас, мен Аллоҳнинг фаришталаридан уяламан, холос”, дедилар. Яъни, емаслигимнинг сабаби бу таом ва унга қўшилган пиёз ҳаромлиги учун эмас, балки мен ваҳийни қабул қилишда Жаброил билан сўзлашаман. Маълумки, пиёз еган кишининг оғзидан нохўш ҳид келади. Шу сабабли емадим, дедилар.
Бошқа бир ривоятда эса шундай дейилади: “Бу таомни ейверинглар. Менинг ҳолатим сизларникидан фарқ қилади. Мен соҳибимга, яъни Жаброилга азият бериб қўйишдан қўрқаман”, дедилар.
Юз ўн бешинчи ҳадис
عَن جَابِر: أن النبي صلى الله عليه وسلم قَالَ:” مَنْ أكلَ البُصَلَ أو الثُّومَ أو الْكُرَّاثَ فَلا يَقْرَبَنَّ مَسْجدَنَا فَإنَّ الْمَلاِئكَةَ تَتَأَذّى ممَّا يَتَأذّى مِنْهُ بَنوُ الإنْسَانِ ”
وفي روَاية ” بَنُو آدَمَ “.