Суннат намозлари ва бомдод намози суннатининг фазилати ҳақидаги боб

0

Фарз намозлардан олдин ва кейин ўқиладиган суннат намозлар борлиги саҳиҳ ҳадисларда келган. Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи ва саллам ушбу намозларни мунтазам равишда ўқиганлар ва умматини ҳам шунга тарғиб қилганлар.  Банда учун суннат намозларида буюк манфаатлар бор. Кўп ажр-савобга эришиши, Аллоҳ таолонинг ҳузуридаги даражаси юксалиши, гуноҳларига каффорат бўлиши, фарз намозларда йўл қўйган хато-камчиликлари ўрнини тўлдириши шулар жумласидан.

Шунинг учун суннат намозларига алоҳида эътироб қаратиш, уларни имкон қадар қолдирмай ўқишга ҳаракат қилиш лозим.

Дарвоқе, мазкур сўзлар муқимлик пайтида ўқиладиган суннат намозларига тааллуқлидир. Аммо сафарда фарз намозларидан олдин ва кейин ўқиладиган суннат намозларига келсак, Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам сафарда бомдоднинг икки ракаат суннатидан бошқа суннат намозларини ўқиганлари нақл қилинмаган. У зот бомдоднинг икки ракаат суннатини муқимликда ҳам, сафарда ҳам тарк қилмасдилар.

 

Эллик тўққизинчи ҳадис

عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عُمَرَ رضي الله عنهما قَالَ: ((صَلَّيْتُ مَعَ رَسُولِ اللَّهِ – صلى الله عليه وسلم – رَكْعَتَيْنِ قَبْلَ الظُّهْرِ وَرَكْعَتَيْنِ بَعْدَهَا وَرَكْعَتَيْنِ بَعْدَ الْجُمُعَةِ وَرَكْعَتَيْنِ بَعْدَ الْمَغْرِبِ وَرَكْعَتَيْنِ بَعْدَ الْعِشَاءِ)) .
وَفِي لَفْظِ: ((فَأَمَّا الْمَغْرِبُ وَالْعِشَاءُ وَالْجُمُعَةُ: فَفِي بَيْتِهِ))
وَفِي لَفْظٍ: أَنَّ ابْنَ عُمَرَ قَالَ: حَدَّثَتْنِي حَفْصَةُ: أَنَّ النَّبِيَّ – صلى الله عليه وسلم -: ((كَانَ يُصَلِّي سَجْدَتَيْنِ خَفِيفَتَيْنِ بَعْدَمَا يَطْلُعُ الْفَجْرُ. وَكَانَتْ سَاعَةً لا أَدْخُلُ عَلَى النَّبِيِّ – صلى الله عليه وسلم – فِيهَا)) .

Абдуллоҳ ибн Умар розияллоҳу анҳумодан ривоят қилинади: “Мен Набий соллаллоҳу алайҳи ва саллам билан пешин намозидан олдин ва кейин икки ракаат, жумадан кейин икки ракаат, шомдан кейин икки ракаат, хуфтондан кейин икки ракаат намоз ўқиганман[Бухорий: 938 ва Муслим: 729].

Бир ривоятда: “Шом, хуфтон, бомдод ва жума намозларининг суннатларини у зот билан уйларида ўқиганман” дейилган [Бухорий: 1172 ва Муслим: 729].

Бошқа бир ривоятда: “Ҳафсанинг айтишича, Набий соллаллоҳу алайҳи ва саллам бомдод вақти киргандан кейин енгилгина икки ракаат намоз ўқир эканлар. Бу вақтда мен у зотнинг уйларига кирмас эдим” дейилган [Бухорий: 1173].

Шарҳ:

Ушбу ҳадисда беш вақт фарз намозларидан олдин ва кейин суннат намозлари ўқилиши баён қилинган.

Унга кўра, пешин намозидан олдин икки ракаат ва кейин икки ракаат, жами тўрт ракаат ўқилади. Шунингдек, жума намозидан кейин икки ракаат, шом намозидан кейин икки ракаат, хуфтон намозидан кейин икки ракаат ўқилади.

Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам шом ва хуфтон намозининг, шунингдек, бомдод ва жума намозининг икки ракаатли суннатларини уйларида ўқир эдилар.

Ибн Умарнинг опаси Ҳафса розияллоҳу анҳо Пайғамбаримизнинг рафиқалари эди. Шу боис Ибн Умар Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг уйларига кириб-чиқиб юрарди. У Ҳафсанинг уйига Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам ибодат қиладиган вақтларда ҳам кирар, бироқ у зотнинг олдиларига кирилмайдиган баъзи вақтларда одоб сақлаб ва Аллоҳ таолонинг қуйидаги оятига бўйсуниб, кирмас эди. Аллоҳ таоло айтади: “Эй мўминлар,  қўл остингиздаги (қул ва чўриларингиз) ҳамда ўзларингизнинг балоғатга етмаган (болаларингиз) уч вақтда (ҳузурингизга кириш учун) сизлардан изн сўрасинлар — бомдод намозидан илгари…[Нур: 58].

Ибн Умар розияллоҳу анҳумо бомдод пайтида Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг уйларига кирмас, бинобарин, у зот бу вақтда қандай намоз ўқишларини билмас эди. Бироқ унинг Пайғамбаримиз суннатини билишга бўлган қизиқиши устун келиб бу ҳақда опаси Ҳафсадан сўрар эди. Ҳафса унга айтишича, Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам бомдод вақти кирганидан кейин енгилгина икки ракаат намоз ўқир эдилар. Бу икки ракаат бомдоднинг суннати саналади.

Ҳадисдан олинадиган фойдалар:

1 – Мазкур суннат намозларни мунтазам тарзда ўқиб бориш  мустаҳаб.

2 – Аср намозининг қолган намозлар каби мунтазам ўқиладиган суннати йўқ.

3 – Шом, хуфтон, бомдод ва жума намозларининг суннатларини уйда ўқиган афзал.

4 – Бомдод намозининг суннати енгилгина ўқилади.

5 – Баъзи саҳиҳ ҳадисларда келишича, пешиннинг суннати олти ракаат: намоздан олдин тўрт ракаат ва кейин икки ракаат. Умму Ҳабиба розияллоҳу анҳодан ривоят қилинади. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам шундай деганлар: “Ким бир кунда ўн икки ракаат (нафл) намоз ўқиса унга жаннатда бир уй қурилади: пешиндан олдин тўрт ракаат…[Термизий: 415].

6 – Мазкур суннат намозларнинг айримлари фарз намозга кириш олдидан намозхонни ибодатга тайёрлаш учун олдин ўқилса, айримлари эса фарз намозда йўл қўйилган хато-камчиликларни тўлдириш учун кейин ўқилади.

Изоҳ қолдиринг