ХХ аср бошида Россиядан даҳрий большевик Ленин чиқиб: «мен сизларни озод қиламан, эрк бераман, ер бераман, уни бераман, буни бераман…» деб роса лақиллатгани ва ҳамма унга лаққа тушгани тарихий ҳақиқат.
ХХ аср ўртасида Адольф Гитлер Олмонияда туриб: «Туркистонни озод этамиз. Мустақил бўласизлар…» деб асирлар қўйнини пуч ёнғоққа тўлдирганда, туркийзабонлар учун катта Туркистон давлатини қуриб беришни ваъда берганда, деярли ҳамма унинг сўзига ишонган. Бу ҳам бизга етиб келган тарихий ҳодиса. Ҳақиқати Аллоҳга аён.
ХХI аср бошида Ироқдан Бағдодий чиқиб: «Мен халифаликни қайтараман. Мен халифаман», деганда бу сўзга алданганлар қанча?! Диндошини талаган қанча, ўлдирган ва ўлганлар қанча?! Динга келтирилган зиён-зарар қанча?!
Бу ўзингиз гувоҳ бўлган замонамиздаги аянчли ҳодиса.
Исми жисмига зид бир бетайин, белафз, зиқна, зўравон кас миллионлаб умидворларнинг умидини пучга чиқариб, унга мўлтириб кўз тиккан ёшу қарини сароб «келажак» билан алдаб ўтгани ҳам инкор этиб бўлмас ҳақиқат…
Доро I ва унинг қўшини алданганини роса етти кундан кейин пайқаган бўлса, совет халқи алданганини 74 йилдан кейин пайқайди. Эрки, ери, ҳаттоки оғзидаги бир бурда нони тортиб олингандан кейин чув тушганини билади.
Германияда ташкил этилган «Туркистон легиони»нинг аъзолари эса 1945 йил Гитлернинг ҳаром мағизи янчилгандан сўнг умидлар пучга чиқиб, алданганларини сезадилар. Балким, Гитлер уларни алдамагандир. Балким, чиндан ҳам Гитлер ғалаба қозонганда, тутқин Туркистон чиндан ҳам эртароқ озод бўлармиди? Лекин ўта миллатчи Гитлернинг «мурувват» қилиши ақлга сиғмайдиган иш. Балким…
Бағдодий ёлғонларига келсак, уни кимдир англаб етди, кимлардир йўқ…
Бундан ташқари ҳар куни, ҳар ерда турли-туман теша тегмаган ёлғонлар ўйлаб топиляпти. Гўсхўрлар ўша ёлғон-яшиқларга, қуруқ гапларга ишоняптилар, алданяптилар…
Аммо, жоҳилиятда одамларни ёлғон гапга ишонтириш бу қадар осон кечмаган. Улар салга алданиб кетадиган гўл бўлмаган. Гўсхўр, меровлардек қуруқ гапга учмаган. Далил талаб қилишни билган. Бунга яна бир мисол:
Ҳижратнинг 2-йили, 17-рамазон, 624 мелодий сана, 13 март. Ҳовли-жойини шундоғича ташлаб, ватанидан қувиб чиқарилган, мол-мулкидан айрилган мазлум муҳожирлар билан Қурайш мушриклари ўртасида айни шу куни Бадр жанги бўлиб ўтган.
Зaмзaм (ضمضم) ибн Амр ал-Ғифорийнинг бир ўзи бутун бошли қабилани оёққа турғизиб, Бадрга етаклаб келган.
Тижорий карвон билан Шомдан қайтаётган Абу Суфён мусулмонлар ҳаракатидан хабар топгач, Зaмзaмни Маккага жўнатади. У Маккага етиб бориб: «Сизларни Абу Суфён ёрдамга чақирмоқда, тез етиб борасизлар» деса, унинг бу гапига Қурайш дарров ишонади деб ўйлайсизми?
Ишонмайди, албатта. Карвонбоши Абу Суфён танлаган бу ўткир чопар буни жуда яхши билган. Шунинг учун ёшу қарини ишонтирадиган кучли ёлғон ўйлаб топиш керак. У ёлғонга ачитқи қўшиб кўпиртириш, бўрттириш керак ва маҳорат билан ижро этиш лозим.
Чопар ўзига юклатилган бу вазифани уддалайди. Зaмзaм устидаги кўйлагини йиртиб, туясининг бурнини кесиб, қонга белаб, эгар-жабдуғини ағдар-тўнтар қилиб, жуда ваҳимали, қўрқинчли кепатада Маккага кириб келади. Айюҳаннос солади. Башарасидан қон оқаётган, оғриқнинг зўридан пишқираётган туянинг устига чиқиб, бор овози билан اللطيمة اللطيمة деб қичқиради, Қурайшни ёрдамга чақиради:
«Дод! Вой-дод! Эй Қурайш, эй аҳли Макка!
Мушки анбар ортилган карвонинг, қимматбаҳо молинг ҳалокат ёқасида. Халойиқ, отланинг!» деб хайқиради.
Шу бир одамнинг гапи билан Абу Лаҳаб ва яна битта-иккита кексалардан ташқари Маккадаги деярли ҳамма зодагонлар, ҳамма катталар жангга отланади.
Хулласи калом, ёлғон учун ҳам «маҳорат» керак. Сохта қон, сохта кўз ёшни ҳақиқийдек кўрсата билиш керак. Юсуфнинг акаларида шу «маҳорат» йўқ эди. Шу боис улар ёлғонни эплолмай бутун кўйлакни қонга белаб, оталарини, кўпни кўрган пайғамбарни алдамоқчи бўлдилар. Ота бунга ишонади деб ўйлайсизми?
Йўқ, ишонмайди, албатта. Лекин ота нима қилса ҳам ота. Бу сўзнинг ёлғонлигини билиб туриб, у падар ёлғончи ўғилларни койимайди, қарғамайди, урмайди, сўкмайди. Болалар ёқасидан олиб: «Юсуфни қаердан бўлсаям топиб келасан!» деб қистамайди, балки:
«(Уни бўри емаган), балки ҳавойи нафсингиз сизга бир ёмон ишни безаб кўрсатган, начора, энди чиройли сабр қилгум. Аллоҳул мустаон: Аллоҳнинг Ўзи мададкор. Унинг Ўзидан мадад сўрайман», дейди».
Жазавага тушмай, умидни ўзмай ёлғиз Илоҳнинг Ўзига боғланади. Гўзал сабр ва илоҳий мадад ҳамма яхшиликлар гарови эканини Ёқуб алайҳиссалом ўзидан кейин келган ҳар бир ота учун, фарзандларидан хатолик ўтган ҳар бир падар учун намунавий тарзда кўрсатиб беради.
Нега «инна лиллаҳи ва инна илайҳи рожиун» демади? Чунки мусибатда ўқиладиган бу дуо ва унга бериладиган ажр-мукофат, башорат Ислом умматига тортиқ қилинган. Демак бизда «Аллоҳул мустаон» билан бирга «инна лил-лаҳи ва инна илайҳи рожиун» ҳам бор…
(давоми бор)
