Шунингдек, инсон бирон фазилатли амал билан машғул бўлса-ю, бироқ ғазаби келганда ўзини тийишни билмаса, ғазаби туфайли дунё ва охиратда кўп азоб-уқубатларга дучор бўлиши мумкин. Бундай инсон ғазабини тийишни билмагани учун одатда қариндошлари билан алоқани узади, ота-онасига оқ бўлади, қўни-қўшниларга ёмон муносабатда бўлади. Аллоҳнинг ўзи сақласин!
«Бир куни Каъбул Аҳбор Дамашқда ваъз қилиш учун ўтирди. Ваъз қилиб бўлгач: «Биз дуо қилмоқчимиз. Сизлардан ким Аллоҳга ва охират кунига иймон келтирса ва қариндошлари билан алоқасини узган бўлса, орамиздан чиқиб кетсин», деди. Шунда қавм ичидан бир йигит ўрнидан туриб чиқиб кетди. Масжиддан чиқиб анчадан бери у билан алоқасини узиб қўйган аммасининг уйига йўл олди. Аммасининг олдига кириб, у билан ярашди. Бундан ҳайратланган аммаси: «Сенга нима бўлди?», деб сўради. Мен Каъбнинг шундай, шундай деганларини эшитдим. Каъб айтади: «Амаллар ҳар пайшанба ва душанба кунлари Аллоҳга рўбарў қилинади. Бундан қариндошлари билан алоқасини узган мустасно бўлиб, унинг амаллари осмон билан ер ўртасида муаллақ ҳолда қолади».
عن أبي هريرة، رضي الله عنه قال: قيل للنبي صلى الله عليه وسلم: إن فلانة تصوم النهار وتقوم الليل وتؤذي جيرانها بلسانها فقال: «لا خير فيها هي في النار»[2]
Абу Ҳурайра разияллоҳу анҳудан ривоят қилинади. Расулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи ва салламга айтилди: «Фалончи аёл кундузи рўза тутади, кечаси намоз ўқийди, лекин қўшниларига озор беради». Шунда Расулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи ва саллам айтдилар: «Ундай аёлда яхшилик йўқ, у дўзахга киради».
Аллоҳим барчаларимизни дўзахдан асрагин!
Аллоҳнинг садоқатли, ушбу муборак ойга шукр қилгувчи бандалари яхшиликка тайёргарлик кўришади. Зеро, Аллоҳ таоло яхшиликка интилган ва ҳозирлик кўрган ва бор имкониятини сарфлаганларни яхшиликка муваффақ қилади. Бундай бандалар мудом Аллоҳ суйган ишларга эътиборини қаратадилар, шу боис, нафлни фарздан устун қўймайдилар. Улар ҳеч парво қилмасдан ҳаром ишларни қилиб, катта-катта гуноҳларга қўл уриб, сўнг Аллоҳдан мағфират қилишини умид қиладиган банда бўлмайдилар. Уларни яхшиликка энг ҳарис инсонлар эканини кўрасиз, имкон топди дегунча эзгу амаллар қилишга ҳаракат қиладилар, бир амални қилишга имкон топмасалар, қолган амалларда сусткашлик қилмайдилар. Ўзини идора қилолмаган, тоат-ибодатдан насибаси оз бўлган, Қуръон тиловат қилолмаган инсон қўлидан келган солиҳ ишларни тарк қилмаслиги, балки қўлидан келганини маҳкам ушлаши лозим, шояд Аллоҳ таоло ундан рози бўладиган бирон лаҳзага дуч келиб қолса.
Абу Зар разияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: «Айтдим: «Ё Расулуллоҳ, қайси амал афзалроқ?» Расулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи ва саллам айтдилар: «Аллоҳга иймон келтириш ва Унинг йўлида жиҳод қилиш». Айтдим: «(Озод қилиш учун) қандай қул афзалроқ?». У зот айтдилар: «Эгаси яхши кўрадиган, баҳоси қиммат қул». Айтдим: «Қул озод қилишга қодир бўлмасамчи?». Айтдилар: «Ҳунармандга ёрдам берасан, ҳунарсизга иш топиб берасан». Айтдим: «Ё Расулуллоҳ, айтингчи, агар юқоридаги ишлардан бирини қилишга қодир бўлмасам, нима қилай?». У зот айтдилар: «Одамларга ёмонлик қилишдан тийил. Зеро, шундай қилсанг ўзингга садақа қилган бўласан».
Мазкур ҳадисда бирон амал қилишга қодир бўлмайдиганларга башорат бор. Чунки инсон Аллоҳга тақдим қилиши мумкин бўлган энг оз миқдордаги тоат-ибодат одамларга зиён бермасликдир.
– Ё Расулуллоҳ, айтингчи, шу амални қилиши уни жаннатга киргизадими?
– Қайси бир мўмин киши мазкур ишлардан бирини қилса, албатта, шу қилган иши унинг қўлидан тутиб жаннатга киритади».
Бундан чиқди инсон ҳар қанча фақир ва камбағал бўлишига қарамасдан садақа қилувчилар мартабасига етиши мумкин экан. Зеро, у бунинг учун катта мол-давлат садақа қилиши шарт эмас. Ҳадисда «радх» сўзи ишлатилган. Бу сўз аслида озгина нарсани англатади. Демак, инсон ўз имкониятидан келиб чиқиб оз бўлса-да садақа қилишга одатланиши лозим.