Рамазонни қадрлаш (22): Рамазонда инс шайтонларидан огоҳ бўлинг!

Афсуски, Аллоҳнинг неъматларини чинакам қадрламаган инсонлар жинлар тоифасига оид шайтонлар томонидан келадиган зарарлар ўрнини инсонлардан бўлган шайтонлар билан тўлдирадилар. Зеро, бу ойда жинлардан бўлган шайтонлар занжирбанд қилингач, инсонлардан бўлган шайтонлар ўз маслакдошларининг ўрнини тўлдириш учун ишга киришадилар. Аллоҳ таоло Қуръони каримда дастлаб шайтон сўзини зикр қилар экан ва иблис отамиз Одам алайҳиссаломни йўлдан оздириш қиссасини ҳикоя қилишидан олдин инсонлардан бўлган шайтонларни зикр қилди.

قال الله تعالى: {وَإِذَا خَلَوْا إِلَى شَيَاطِينِهِمْ قَالُوا إِنَّا مَعَكُمْ إِنَّمَا نَحْنُ مُسْتَهْزِئُونَ} (البقرة:14)

Аллоҳ таоло айтади: «Агар шайтонлари – бошлиқлари билан холи қолсалар “Биз албатта сизлар билан биргамиз, мусулмонларга ўзимизни мўмин қилиб кўрсатиш билан уларни масхара қиляпмиз, холос”, дейдилар» (Бақара, 14).

Ҳатто инсу жин шайтонлари бирга зикр қилинган ўринларда аввал инсонлардан бўлган шайтонларни зикр қилди.

قَالَ تَعَالَى: (وَكَذَلِكَ جَعَلْنَا لِكُلِّ نَبِيٍّ عَدُوّاً شَيَاطِينَ الْإِنْسِ وَالْجِنِّ يُوحِي بَعْضُهُمْ إِلَى بَعْضٍ زُخْرُفَ الْقَوْلِ غُرُوراً) (الانعام: 112)

«(Эй Муҳаммад, сизга душманлар қилиб қўйганимиздек), ҳар бир пайғамбарга (ҳам) инсу жинлардан бўлган душманларни қилдик. Улар бир-бирларига (яъни жин шайтонлар инс шайтонларга) одамларни йўлдан уриш учун безакли сўзлар билан қутқу ва васваса қиладилар» (Анъом, 112).

Ҳар бир киши яхши билиши лозимки, жинлардан бўлган шайтонлар инсоннинг очиқ душманидир.

قَالَ تَعَالَى: {إِنَّ الشَّيْطَانَ لَكُمْ عَدُوٌّ فَاتَّخِذُوهُ عَدُوًّا} (فاطر: 6)

Аллоҳ таоло айтади: «Албатта, шайтон сизларга душмандир. Шундай экан, уни ўзингизга душман тутинг» (Фотир, 6).

Жинлардан бўлган шайтонлар занжирбанд қилингач, инсонлардан бўлган шайтонлар уларга ёрдам беришга отланишади. Бироқ инсонлардан бўлган шайтонлар қанчалик бандага зарар беришга ҳаракат қилмасин, модомики унинг ўзи ёмонлик эшикларини очмагунча унга зарар бера олмайдилар. Зеро, яхшиликка элтувчи сабаблар ҳам, ёмонликка элтувчи сабаблар ҳам бир хил: модомики инсоннинг ўзидан ташаббус бўлмагунча, ҳар иккиси унга таъсир қилмайди. Балки инсоннинг ўзи бошлайди, унинг ўзи ҳаракат қилади, ё яхшилик сари, ё ёмонлик сари қадам отади. Агар Аллоҳ таоло бандасини муваффақ қилса ва банданинг ўзи қалбини ўзгартириш учун интилса, ҳатто ёмонлик сабабларида ҳам уни яхшилик сари етаклайдиган ишларга гувоҳ бўлади.

Қалблар фойда ва зарарни ҳис қилиш қобилиятига эга. Рамазон ёз кунларига тўғри келиб, ҳаво исиб кетса, кўпчилик инсонлар иссиқ билан овора бўлиб қоладилар, рўзадан фойдаланиб қолиш эсларидан чиқиб кетади. Аллоҳ муваффақ қилган инсонлар иссиқда янада кўпроқ Аллоҳга юзланадилар. Улар жазирама иссиқни ҳам ғанимат билишади, иссиқ уларга Абу Мусо разияллоҳу анҳунинг гапини эслатади.

وقد روى البزّار بإسناد حسن – كما في “صحيح التّرغيب والتّرهيب” – عن ابن عبّاس رضي الله عنهما:

أَنَّ رَسُولَ اللهِ صلّى الله عليه وسلّم بَعَثَ أَبَا مُوسَى عَلَى سَرِيَّةٍ فِي البَحْرِ، فَبَيْنَمَا هُمْ كَذَلِكَ قَدْ رَفَعُوا الشِّرَاعَ فِي لَيْلَةٍ مُظْلِمَةٍ، إِذَا هَاتِفٌ فَوْقَهُمْ يَهْتِفُ: يَا أَهْلَ السَّفِينَةِ! قِفُوا أُخْبِرْكُمْ بِقَضَاءٍ قَضَاهُ اللهُ عَلَى نَفْسِهِ!

فَقَالَ أَبُو مُوسَى: أَخْبِرْنَا إِنْ كُنْتَ مُخْبِراً.

قال: إِنَّ اللهَ تَبَارَكَ وَتَعَالَى قَضَى عَلَى نَفْسِهِ أَنَّهُ مَنْ أَعْطَشَ نَفْسَهُ لَهُ فِي يَوْمٍ صَائِفٍ سَقَاهُ اللهُ يَوْمَ العَطَشِ ..

قال: فكان أبو موسى يتوخى اليومَ الشديدَ الحر الذي يكان الإنسان ينسلخ فيه حراً، فيصومه.

Баззор ҳасан санад билан Ибн Аббос разияллоҳу анҳумодан ривоят қилади: Расулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи ва саллам Абу Мусо разияллоҳу анҳуни денгиз жанговор отрядига амир қилиб юборди. Улар қоронғи кечалардан бирида елканларни кўтариб кетаёткан эканлар, баногоҳ, уст томонларидан бир жарчи: «Эй кемадагилар, тўхтанглар, сизларга Аллоҳнинг ўзига чиқарган бир ҳукмини айтиб бераман», дея жар солди. Шунда Абу Мусо: «Айтсанг, айт», деди. Шунда жарчи деди: «Албатта, Аллоҳ ўзига ҳукм қилдики, кимда ким жазирама кунда Аллоҳ учун ўзини чанқатса, Аллоҳ чанқоқ куни бўлмиш қиёмат кунида унинг чанқоғини қондиради».

Айтишларича, Абу Мусо разияллоҳу анҳу иссиқлигидан инсон териси пўст ташлайдиган жазирама кунларда рўза тутар экан. Гуёки жазирама кун рўзадорга қиёмат кунидаги катта чанқоқни эслатади ва улар дунёдаги иссиқ кунда тутган рўзалари сабабли Аллоҳ таолодан қиёмат кунидаги даҳшатли чанқоқдан паноҳ беришини умид қиладилар. Демак, чанқоқлик ҳам Аллоҳдан савоб умид қилиш учун бир сабабдир. Жаннатдаги фақат рўзадорлар кирадиган эшикнинг «Райён» эшиги деб номланиши ҳам бежиз эмас. Бу ном қиёматда бутун халойиқни чанқоқ тутган пайтда рўзадорларнинг қониб сув ичишларини эслатади. Шунингдек, Аллоҳ таоло ўз жонларини Аллоҳ йўлида фидо қилган мужоҳидларнинг фазилатини зикр қилар экан, аввало чанқоқликни тилга олади.

قَالَ اللَّهُ سُبْحَانَهُ وَتَعَالَى: {ذَلِكَ بِأَنَّهُمْ لَا يُصِيبُهُمْ ظَمَأٌ وَلا نَصَبٌ وَلا مَخْمَصَةٌ فِي سَبِيلِ اللَّهِ وَلا يَطَئُونَ مَوْطِئًا يَغِيظُ الْكُفَّارَ وَلا يَنَالُونَ مِنْ عَدُوٍّ نَيْلا إِلَّا كُتِبَ لَهُمْ بِهِ عَمَلٌ صَالِحٌ} (التَّوْبَة: 120).

Аллоҳ таоло айтади: «Сабаби, мужоҳидларга Аллоҳ йўлида бирон чанқоқлик, машаққат ёки очлик етмасин, кофирларни ғазаблантирадиган бирон заминни босмасинлар, душманга (қатл қилиш, асирга олиш, ўлжалар қўлга киритиш ёки мағлубиятга учратиш сингари) бирон зарар етказмасинлар, албатта булардан ҳар бирининг эвазига уларга солиҳ амал ёзилур».

Кўриб турганингиздек, Аллоҳ таоло мужоҳидларнинг фазилатларини санаб ўтар экан, аввало уларга Аллоҳ йўлида етадиган чанқоқликни зикр қилди.

Демак, шундай қалблар борки, жазирама иссиқ ва чанқоқлик уларга қиёмат кунидаги қаттиқ чанқоқликни эслатади ва бундай қалблар дунёда тутган рўзалари билан Аллоҳдан ўша кундаги чанқоқликни кетказишини умид қилади. Айни дамда шундай қалблар борки, улар ёзнинг жазирама иссиғида рўза тутар экан, на тутган рўзаси эвазига Аллоҳдан олажак мукофотини, на қиёмат кунидаги даҳшатли чанқоқдан паноҳ беришини эслайди. Бундайларнинг бор-йўқ ташвиши ўзидан ҳарорат ҳиссини йўқотиш, то кун ботгунга қадар нафсини чанқоқликдан овутишдан иборат бўлиб қолади. Аллоҳ таоло бундай қалблардан паноҳ берсин.