Рамазон суҳбатлари (29): Гуноҳлар каффорати

0

Гуноҳлар каффорати

Аллоҳнинг тавфиқи ила бу суҳбатимиз каффоратлар ҳақида бўлади. Йил бўйи гуноҳларимиз кўпайиб кетиши аниқ. Аллоҳ таоло гуноҳларимизни мағфират қилсин.

Пайғамбар саллаллоҳу алайҳи ва саллам айтганлар: “Одам фарзандига зинодан бўлган насибаси битилган, бу насибасидан қочиб қутулолмайди. Кўз зино қилади, унинг зиноси қарашдир. Қўл зино қилади, унинг зиноси ушлашдир. Оёқ зино қилади, унинг зиноси юришдир. Тил зино қилади, унинг зиноси гапиришдир. Қулоқ зино қилади, унинг зиноси эшитишдир. Сўнг жинсий аъзо (зино қилиш билан) буларнинг ҳаммасини тасдиқлайди ёки (зинодан тийилиш билан) ёлғонга чиқаради[1].

Шариат муайян каффорат белгилаган гуноҳлар у ёқда турсин, биргина кўзнинг гуноҳи, тилнинг гуноҳи, қалбда кечадиган гуноҳларнинг ўзи йиғилиб-йиғилиб тоғдек бўлиб кетади. Муборак рамазон ойи бу гуноҳлар учун каффорат мавсумидир. Рамазон рўзаси ўтган рамазондан буён қилинган гуноҳлар учун, умра ўтган умрадан буён қилинган гуноҳлар учун, жума намози ўтган жумадан буён қилинган гуноҳлар учун каффоратдир. Мана шундай каффоратлар мавсумини ғанимат билиб, солиҳ амаллар қилиб олишимиз лозим, шояд, Аллоҳ таоло бу амаллар сабабли гуноҳларимизни мағфират қилса.

Рамазон ўтган рамазондан буён қилинган гуноҳлар учун каффоратдир. Яъни унинг рўзаси ва тунги намозлари гуноҳларга каффорат бўлади. Ким Аллоҳга иймон келтирган ва ажр-савоб умид қилган ҳолда рамазон кечалари намоз ўқиса, кундузлари рўза тутса, ўтган гуноҳлари мағфират қилинади. Шунингдек, Аллоҳга истиғфор айтиб, Аллоҳни кўп зикр қилишимиз керак. Чунки истиғфор гуноҳлар учун каффоратдир. Ҳадиси қудсийда Аллоҳ таоло айтади: “Эй бандаларим, сизлар кечаю кундуз хато қиласиз, мен барча гуноҳларни кечириб юбораман. Менга истиғфор айтинг, гуноҳларингизни мағфират қиламан[2]. Бу муборак ойда кўп истиғфор айтайлик. Аллоҳнинг изни ила рўза, намоз ва истиғфорларимиз гуноҳларимизга каффорат бўлсин. Абдуллоҳ ибн Умар разияллоҳу анҳумо айтади: “Пайғамбар саллаллоҳу алайҳи ва саллам биргина мажлисда “Раббим, мени мағфират қил, тавбамни қабул эт, албатта Сен тавбаларни қабул қилувчи ва мағфиратли зотсан[3], бошқа бир ривоятда “тавбаларни қабул қилувчи ва раҳмли зотсан[4] деб юз марта айтар эдилар”. Шунингдек, Пайғамбар саллаллоҳу алайҳи ва саллам: “Қалбимда зикрдан сусайишни ҳис қиламан-да, кейин бир кунда юз марта истиғфор айтаман“, деганлар[5]. Ҳа, Пайғамбар саллаллоҳу алайҳи ва саллам шундай деганлар. Ҳар куни кўп-кўп истиғфор айтиб юрайлик, шояд Аллоҳ таоло гуноҳларимизни мағфират қилса.

Истиғфорнинг бундан бошқа фазилатлари ҳам бор. Истиғфор азобни даф қилади. Аллоҳ таоло айтади: «Улар мағфират сўраб турган ҳолларида Аллоҳ уларни азобловчи эмасдир!» (Анфол, 33).

Истиғфор сабабли ризқлар оқиб келади. Аллоҳ таоло Нуҳ алайҳиссаломдан ҳикоя қилиб, шундай дейди: “Мен дедим: “Парвардигорингиздан мағфират сўранглар, албатта У ўта мағфиратли зотдир. (Шунда) У устингизга осмондан ёмғир қуйдиради, мол-дунё, бола-чақангизни кўпайтиради ҳамда сизларга боғу бўстонлар ва оқар дарёлар ато этади” (Нуҳ, 10-12).

Истиғфор сабабли ризқ кўпаяди. Истиғфор билан балолар кўтарилади. Истиғфор ила даражалар юксалади. Истиғфор билан гуноҳлар кечирилади. Бундан ташқари, истиғфор айтиш Аллоҳнинг амрига бўйсуниш ҳам демакдир. Зеро, ҳадиси қудсийда Аллоҳ таоло айтади: “Менга истиғфор айтинглар, гуноҳларингизни мағфират қиламан“.

Аллоҳ таоло Қуръонда айтади: «Парвардигорингиздан мағфират сўранг, У ўта мағфиратли зотдир» (Нуҳ, 10);

Ким бирон ёмон иш қилса ёки ўз жонига жабр қилса, сўнг Аллоҳдан мағфират сўраса, Аллоҳни мағфират қилувчи ва меҳрибон эканини топади” (Нисо, 110).

Истиғфор каффорат эшикларидан биридир. Шунингдек, кўп намоз ўқиш ҳам гуноҳлар учун каффорат бўлади. Пайғамбар саллаллоҳу алайҳи ва саллам бегона аёлдан бўса олган кишини мукаммал таҳорат олиб, икки ракаат намоз ўқишга ва намозда хаёлини бузмай Аллоҳга қалби билан юзланишга буюрдилар.

Пайғамбар саллаллоҳу алайҳи ва салламга Аллоҳнинг ушбу оятлари нозил бўлди: “Кундузнинг икки тарафида ва кечадан бир бўлагида намозни тўкис адо этинг! Албатта, яхшиликлар ёмонликларни кетказади. Бу эслатма олувчилар учун эслатмадир” (Ҳуд, 114).

 «Субҳаналлоҳи ва биҳамдиҳи» калимасини юз марта айтиш ҳам гуноҳларга каффорат бўлади. Пайғамбар саллаллоҳу алайҳи ва саллам: “Ким «субҳаналлоҳи ва биҳамдиҳи» калимасини юз марта айтса, гуноҳлари тўкилади, гарчи гуноҳлари денгиз кўпикларича бўлса ҳам“, дедилар[6]. Бу калимани айтишни ўзингизга вазифа қилиб олинг.

Гуноҳларга каффорат бўлмиш намоз ва садақадан ҳам улушингиз бўлсин. Расулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи ва саллам дедилар: “Намоз ва садақа кишининг бола-чақаси, мол-дунёси ва қўни-қўшниси сабабли орттирган гуноҳларига каффорат бўлади[7].

Одамларга таом бериш ҳам гуноҳларга каффорат бўлади. Чунки таом едириш савобли ишлардан.

Бу муборак ойда иложи борича яхши амалларни кўпайтиринг. Айтиб ўтганимиздек, бу амаллар гуноҳларингизга каффорат бўлади. Тутган рўзангиз каффорат, кечалари ўқиган намозингиз каффорат, айтган истиғфорингиз каффорат, салавотларингиз каффорат, яхши амаллар каффорат, садақалар каффорат.

Агар зиммангизда ўтмишдаги қасам каффоратлари бўлса, уни адо қилинг. Қасам каффорати ҳаммага маълум бўлганидек, “ўз оилангизни боқадиган ўртача таомлардан ўнта мискинга таом бериш ёки уларни кийинтириш, ё бир қулни озод қилишдир” (Моида, 89).

Нима учун оятда таом бериш биринчи зикр қилинди? Чунки таом бериш кейинги икки ишга қараганда кўпчиликнинг қўлидан келадиган ишдир. Одамлар ичида ўн нафар мискинни кийим-кечак билан таъминлайдиганлари ҳам бор. Лекин бунга ҳамма ҳам қодир эмас. Таом бериш кўпчиликнинг қўлидан келадиган иш бўлгани учун биринчи зикр қилинди, валлоҳу аълам.

Зиммангизда қасам, зиҳор ёки бехосдан одам ўлдириш каффорати бўлса, уни адо этишга шошилинг. Бехосдан одам ўлдириб қўйиш каффорати учун икки ой рўза тутиш керак бўлса, рамазон ойидан ташқари икки ой рўза тутилади. Дия (хун ҳақи) тўлаш керак бўлса, дияни адо қилинг. Шунингдек, устингизда одамларнинг қандай ҳақлари бўлса, адо қилинг. Чунки Пайғамбар саллаллоҳу алайҳи ва саллам: “Қиёмат куни албатта ҳақларни эгаларига адо қиласизлар, ҳатто шохсиз қўйга шохли қўйдан қасос олиб берилади“, дедилар[8].

Яна: “Ким биродари ҳаққига зулм қилган бўлса, динору дирҳам бўлмайдиган кун келишидан аввал ундан қутулиб олсин“, дедилар[9]. Чунки у кунда савобу гуноҳдан ўзга нарса бўлмайди.

Аллоҳ барчамизни солиҳ амалларга муваффақ қилсин. Омин.

[1] Бухорий (6612) ва Муслим (2657) ривояти.

[2] Муслим ривояти, 2577.

[3] Термизий ривояти, 3434. Албоний «Саҳиҳ сунан ат-Термизий»да саҳиҳ деган.

[4] Абу Довуд (1516) ривоят қилган, Албоний «Саҳиҳ сунан Абу Довуд»да саҳиҳ деган.

[5] Муслим ривояти, 2702.

[6] Бухорий ривояти, 6405.

[7] Бухорий (1435) ва Муслим (144) ривояти.

[8] Муслим ривояти, 2582.

[9] Бухорий ривояти, 2419.

Изоҳ қолдиринг