Эй иймон келтирганлар (64): Пайғамбар саллаллоҳу алайҳи ва салламга салавот айтишнинг вожиблиги

0

 Аллоҳ таоло Пайғамбар саллаллоҳу алайҳи ва салламни мақтаб, салавот айтади. Унинг фаришталари ҳам Пайғамбарга мақтов айтиб, уни дуо қиладилар. Эй иймон келтирганлар, сизлар ҳам Расулуллоҳга ҳурмат-эҳтиром кўрсатиб, салавот ва саломлар айтинглар” (Аҳзоб, 56).

Шарҳ:

Ҳурматли ўқувчи, бу илоҳий нидо катта аҳамиятга эга ва унинг ўзига хос ўрни бор. Аллоҳ таоло бу нидода мўминларга буюрган ишни уларга буюришдан олдин Ўзи қилгани унинг қадри нақадар улуғ эканига етарлидир. Аллоҳ таоло мўминларга нидо қилишдан аввал: “Аллоҳ таоло Пайғамбар саллаллоҳу алайҳи ва салламни мақтаб, салавот айтади. Унинг фаришталари ҳам Пайғамбарга мақтов айтиб, уни дуо қиладилар” деб, Унинг ўзи ҳам, малоикалари ҳам Пайғамбаримиз Муҳаммад саллаллоҳу алайҳи ва салламга салавот айтишини хабар берди. Аллоҳнинг буюклиги, малоикаларнинг баркамол ва покизалиги олдида биз киммиз, эй мўминлар?! Шундай зотлар Пайғабаримизга салавот айтар экан, демак Аллоҳ таоло бизни ҳам салавот айтишга буюриши биз учун буюк шараф ва бу дунёдаги ҳар қандай обрў-эътибордан юқори бўлган қадр-қимматдир. Салавот ва салом юборилаётган Расулуллоҳнинг қадрлари, мартабалари ва улуғ мақомлари ҳақида сўрамай қўяверинг, зеро биз бу мақомни билмаймиз, тасаввур ҳам қила олмаймиз. Парвардигоро, модомики зокирлар зикр қиларкан, ғофиллар ғафлатда қоларкан, Сен Пайғамбаримизга салавот ва саломлар йўллагин.

“Аллоҳнинг салавотидан мурод нима, фаришталарнинг ва мўминларнинг салавотидан мурод нима?” деган савол туғилиши табиий.

Жавоб қуйидагича:

  • Аллоҳ таолонинг Пайғамбар саллаллоҳу алайҳи ва салламга салавот айтишининг маъноси у зотни мақташи ва у зотдан рози бўлишидир.

  • Малоикаларнинг салавоти Пайғамбаримиз ҳақларига дуо қилиб, истиғфор айтишларидир.

  • Мўминларнинг салавоти дуо билан бирга Расулуллоҳни улуғлаш ва иззат-икром кўрсатишдир.

Расулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи ва салламга салавот айтишнинг ҳукмига келсак, ҳар бир мусулмон учун умрида бир бор бўлса ҳам салавот айтиш вожибдир. Ким шуни ҳам қилмаса, зиёнда ва ҳасратда қолади. Чунки бир бор бўлса ҳам салавот айтмаслик қалбда иймон, Аллоҳ ва Расулига ишонч йўқлигига далолат қилади. Бундай ҳолга тушишдан Аллоҳ сақласин.

Расулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи ва салламга салавот айтиш қачон яна ҳам таъкидли бўлади?

Икки ўринда салавот айтиш янада таъкидланади:

  • Ташаҳҳуддан сўнг, яъни фарз ё нафл бўлсин, ҳар намознинг охирги қаъдасида ташаҳҳуддан кейин салавот айтиш таъкидланган бўлиб, унинг айтилиши қуйидагичадир: “Аллоҳумма солли ала Муҳаммад ва ала оли Муҳаммад, кама соллайта ала Иброҳим ва ала оли Иброҳим, иннака ҳамийдум-мажийд. Ва борик ала Муҳаммад ва ала оли Муҳаммад, кама боракта ала Иброҳим ва ала оли Иброҳим, иннака ҳамийдум-мажийд”. Бундан бошқача лафзда келган салавотлар ҳам бор, лекин энг мукаммали шу, ёдлаб олиб, ўқиб юринг.

  • Муҳаммад саллаллоҳу алайҳи ва салламнинг номлари зикр қилинганда. Бунга диққат қилиш лозим бўлган ҳадис бор: “Номингиз зикр қилинганида сизга салавот айтмаган киши хор бўлсин”, деб Жаброил алайҳиссалом айтганлар. Ҳадис саҳиҳ.

Булардан бошқа ўринларда мустаҳаб бўлади. Шулардан:

А) Дуо қилувчи ижобат бўлиш умидида, дуони Пайғамбар саллаллоҳу алайҳи ва салламга салавот айтиш билан бошлаши ва салавот билан тугатиши. Пайғамбар саллаллоҳу алайҳи ва саллам: “Эй Раббим, эй Раббим”, деб дуо қилаётган кишини эшитиб: “Бу киши шошилиб қолди. Агар бирингиз Аллоҳдан бирор нима сўрамоқчи бўлса, аввал Аллоҳни улуғлаб, ҳамд-сано айтсин, Пайғамбарга салавот ва салом йўлласин, шундан сўнг ҳожатини сўрайверсин”, дедилар (Абу Довуд ва Термизий ривояти). Дуо икки салавот орасида бўлса ижобат бўлади. Алҳамдулиллаҳ.

Б) Жума хутбаси ёки бошқа ҳар қандай хутбани Аллоҳга ҳамду сано ва Пайғамбарга салавот ва салом билан бошлаш.

В) Азондан сўнг. Чунки Пайғамбар саллаллоҳу алайҳи ва саллам азон айтилаётганда муаззин айтган сўзларни қайтаришга, фақат ҳаййа алас-солат ва ҳаййа алал-фалоҳда “Ла ҳавла ва ла қуввата илла биллаҳ”, деб, азон тугагач Пайғамбар саллаллоҳу алайҳи ва салламга ташаҳҳуддан сўнг айтиладиган салавотни айтиб, сўнг азон дуосини ўқишга тарғиб қилганлар. Азон дуоси қуйидагичадир: “Аллоҳумма Робба ҳазиҳид даъватит таамма вас-солатил қоима. Оти Муҳаммадан ал-васийлата вал-фазийла. Вабъасҳу мақоман маҳмудан аллазий ваъадта”. Ким шундай тартибда дуо қилса, унга Пайғамбар саллаллоҳу алайҳи ва салламнинг шафоатлари вожиб бўлади.

Г) Жума куни ва жума оқшоми, яъни пайшанба кечасидан бошлаб Расулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи ва салламга кўп салавот ва салом айтиш. Пайғамбар саллаллоҳу алайҳи ва саллам бунга тарғиб қилганлар.

Д) Пайғамбар саллаллоҳу алайҳи ва салламга салавот ва салом айтишнинг ўттиздан ортиқ лафзлари бор бўлиб, буларнинг энг афзали Иброҳимия салавоти, яъни намозда ташаҳҳуддан кейин айтиладиган салавотдир. Турли лафзларда келган салавотларни айтса яхши. Бу нидодаги салавот матни салавотлар ичида энг қисқаси ва енгили бўлиб, шу билан вожиб адо бўлади: “Аллоҳумма солли ала Муҳаммад ва саллим таслийма”.

Е) Пайғамбар саллаллоҳу алайҳи ва салламнинг исмларини Муҳаммад деб ёзган киши унинг ортидан “саллаллоҳу алайҳи ва саллам” деб ёзиши даркор, салафи солиҳлар, саҳиҳ, сунан ва муснад ҳадис тўпламлари соҳиблари шундай қилганлар. Барчалари ҳадисда Пайғамбаримизнинг муборак исмларини ёзсалар, албатта, “саллаллоҳу алайҳи ва саллам”ни ҳам ёзар эдилар. Кейинги даврларда айримларнинг (сав) деб ёзишлари Пайғамбар саллаллоҳу алайҳи ва салламнинг ҳақларида ноқислик қилиш бўлиб, бундай ёзиш дуруст эмас.

Камолиддин Иноятуллоҳ 1971-йил Тошкент шаҳрида таваллуд топган. Ўрта мактабни битиргач Бухородаги "Мир Араб" мадрасасида сўнг Тошкент Ислом институтида таҳсил олган. Турли йилларда Ҳасти Имомдаги Диний идора кутубхонасида мудир, Тошкент шаҳридаги масжидларда имом бўлган ҳамда "Абулқосим" ва "Кўкалдош" мадрасаларида мударрислик қилган.

Изоҳ қолдиринг