Тафсири муяссар, Нисо сураси, 97-104 оятлар

0

الَّذِينَ تَوَفَّاهُمُ الْمَلائِكَةُ ظَالِمِي أَنفُسِهِمْ قَالُوا فِيمَ كُنتُمْ قَالُوا كُنَّا مُسْتَضْعَفِينَ فِي الأَرْضِ قَالُوا أَلَمْ تَكُنْ أَرْضُ اللَّهِ وَاسِعَةً فَتُهَاجِرُوا فِيهَا فَأُوْلَئِكَ مَأْوَاهُمْ جَهَنَّمُ وَسَاءَتْ مَصِيراً (97)

  1. Ҳижрат қилмай, куфр диёрида қолиш билан ўз жонига зулм қилган кимсаларнинг жонларини олар пайтда фаришталар уларга дашном бериб: “Сизлар динингизга қандай амал қилдингиз?!” дейдилар. Улар: “Биз ўз диёримизда заиф-ночор эдик, ўзимиздан зулму зўравонликни даф қилишдан ожиз эдик”, дейишади. Фаришталар уларга дашном бериб: “Аллоҳнинг ери кенг эмасмиди, ерингизни ташлаб, динингизга хотиржам амал қиладиган бошқа ерларга чиқиб кетсангиз бўлмасмиди?!” дейдилар. Ана ўшаларнинг борадиган жойлари дўзахдир ва бу нақадар ёмон оқибат!

إِلاَّ الْمُسْتَضْعَفِينَ مِنْ الرِّجَالِ وَالنِّسَاءِ وَالْوِلْدَانِ لا يَسْتَطِيعُونَ حِيلَةً وَلا يَهْتَدُونَ سَبِيلاً (98)

  1. Ўзларидан зулму зўравонликни даф қилишга ҳақиқатан қодир бўлмайдиган ва бошларига тушган бу кўргуликдан уларни халос этадиган йўлни ҳам билмайдиган эркак, аёл ва ёш болалардан иборат ожиз-нотавон кишиларгина маъзур ва бу оқибатдан мустаснодирлар.

فَأُوْلَئِكَ عَسَى اللَّهُ أَنْ يَعْفُوَ عَنْهُمْ وَكَانَ اللَّهُ عَفُوّاً غَفُوراً (99)

  1. Шундай заиф кишиларнинг ҳақиқий аҳволини Аллоҳ яхши билгани учун уларни афв этиши умид қилинади. Аллоҳ уларнинг гуноҳларини кечирадиган ва яширадиган ўта кечиримли зотдир.

وَمَنْ يُهَاجِرْ فِي سَبِيلِ اللَّهِ يَجِدْ فِي الأَرْضِ مُرَاغَماً كَثِيراً وَسَعَةً وَمَنْ يَخْرُجْ مِنْ بَيْتِهِ مُهَاجِراً إِلَى اللَّهِ وَرَسُولِهِ ثُمَّ يُدْرِكْهُ الْمَوْتُ فَقَدْ وَقَعَ أَجْرُهُ عَلَى اللَّهِ وَكَانَ اللَّهُ غَفُوراً رَحِيماً (100)

  1. Ким динини сақлаш учун Раббининг фазлини умид қилиб, Унинг динига ёрдам бериш мақсадида куфр ва ширк диёридан Ислом диёрига чиқиб кетса, ер юзида ўзининг куч-қувватга эга бўлишига ва душманларнинг хорланишига сабаб бўладиган хавф-хатарсиз жойларни албатта топади, кенг-мўл ризқ ва фаровон турмушга эга бўлади. Ким Аллоҳнинг динига ва Расулига ёрдам беришни, Аллоҳнинг калимасини олий қилишни мақсад қилиб уйидан чиқса-ю, кўзлаган жойига етиб бормасидан вафот этса, унинг ажру мукофоти муҳаққақ Аллоҳнинг зиммасига тушди. Бу Аллоҳнинг унга кўрсатган фазлу марҳамати ва эҳсонидир. Аллоҳ гуноҳларни кечирувчи ва бандаларига раҳмли зотдир.

وَإِذَا ضَرَبْتُمْ فِي الأَرْضِ فَلَيْسَ عَلَيْكُمْ جُنَاحٌ أَنْ تَقْصُرُوا مِنْ الصَّلاةِ إِنْ خِفْتُمْ أَنْ يَفْتِنَكُمْ الَّذِينَ كَفَرُوا إِنَّ الْكَافِرِينَ كَانُوا لَكُمْ عَدُوّاً مُبِيناً (101)

  1. Эй мўминлар, Аллоҳнинг ерида сафар қилиб юраркансиз, намозда турган ҳолингизда кофирлар ҳужум қилиб қолишидан қўрқсангиз, намозни қаср қилиб (қисқартириб) ўқишингизда сизларга ҳеч қандай гуноҳ йўқдир. Шубҳасиз, кофирлар сизларга очиқ-ойдин душмандир. Сизлар улардан эҳтиёт бўлинг.
    Исломнинг илк даврида мусулмонларнинг аксарият сафарлари хавф-хатарли бўлар эди. Аслида, тинчлик-хотиржамлик ҳолатида ҳам, хавф-хатарли ҳолатда ҳам сафарда намозни қаср қилиб ўқишга рухсат берилган.

وَإِذَا كُنتَ فِيهِمْ فَأَقَمْتَ لَهُمْ الصَّلاةَ فَلْتَقُمْ طَائِفَةٌ مِنْهُمْ مَعَكَ وَلْيَأْخُذُوا أَسْلِحَتَهُمْ فَإِذَا سَجَدُوا فَلْيَكُونُوا مِنْ وَرَائِكُمْ وَلْتَأْتِ طَائِفَةٌ أُخْرَى لَمْ يُصَلُّوا فَلْيُصَلُّوا مَعَكَ وَلْيَأْخُذُوا حِذْرَهُمْ وَأَسْلِحَتَهُمْ وَدَّ الَّذِينَ كَفَرُوا لَوْ تَغْفُلُونَ عَنْ أَسْلِحَتِكُمْ وَأَمْتِعَتِكُمْ فَيَمِيلُونَ عَلَيْكُمْ مَيْلَةً وَاحِدَةً وَلا جُنَاحَ عَلَيْكُمْ إِنْ كَانَ بِكُمْ أَذًى مِنْ مَطَرٍ أَوْ كُنتُمْ مَرْضَى أَنْ تَضَعُوا أَسْلِحَتَكُمْ وَخُذُوا حِذْرَكُمْ إِنَّ اللَّهَ أَعَدَّ لِلْكَافِرِينَ عَذَاباً مُهِيناً (102)

  1. Эй Пайғамбар, жанг майдонида бўлган ҳолингизда мусулмонларга имом бўлиб намоз ўқиб бермоқчи бўлсангиз, улардан бир жамоат сиз билан намозга турсинлар ва қуролларини ўзлари билан олсинлар. Улар сажда қилгач, ортдаги иккинчи жамоат ортингизда душманга юзланиб турсин. Биринчи жамоат ўзлари иккинчи ракатларини тамомлаб, салом беришади. Кейин ҳали намоз бошламаган иккинчи жамоат келади-да, сизга иқтидо қилиб, биринчи ракатларини ўқишади. Кейин ўзлари иккинчи ракатларини тугатиб олишади. Улар ҳам душманларидан ҳазир бўлиб, қуролларини ўзлари билан олиб турсинлар. Кофирлар бир ҳамла билан сизларни қириб ташлаш учун қуролларингиз ва бошқа анжомларингиздан ғафлатда қолишингизни истайди. Сизларга ёғингарчилик ёки касалликдан бирор азият етса, эҳтиёт чорасини кўриб, қуролларингизни олмасангиз ҳам сизлар учун гуноҳ йўқдир. Аллоҳ таоло кофирларга хорловчи ва шарманда қилувчи азобларни ҳозирлаб қўйган.

فَإِذَا قَضَيْتُمُ الصَّلاةَ فَاذْكُرُوا اللَّهَ قِيَاماً وَقُعُوداً وَعَلَى جُنُوبِكُمْ فَإِذَا اطْمَأْنَنتُمْ فَأَقِيمُوا الصَّلاةَ إِنَّ الصَّلاةَ كَانَتْ عَلَى الْمُؤْمِنِينَ كِتَاباً مَوْقُوتاً (103)

  1. Намозни адо этиб бўлганингиздан кейин ҳам ҳар қандай ҳолатингизда – турганда ҳам, ўтирганда ҳам, ётганда ҳам Аллоҳнинг зикрида бўлинглар. Қачон хавф-хатар кетса, намозни тўла-тўкис адо этинглар ва намозга бепарво бўлманглар! Зеро, намоз шариатда муайян вақтларда адо этилиши фарз қилинган ибодатдир.

وَلا تَهِنُوا فِي ابْتِغَاءِ الْقَوْمِ إِنْ تَكُونُوا تَأْلَمُونَ فَإِنَّهُمْ يَأْلَمُونَ كَمَا تَأْلَمُونَ وَتَرْجُونَ مِنْ اللَّهِ مَا لا يَرْجُونَ وَكَانَ اللَّهُ عَلِيماً حَكِيماً (104)

  1. Душманларингизга ҳужум қилишда ва улар билан урушишда бўшашманглар! Агар сизлар уруш ва унинг асоратларидан дард-алам чекаётган бўлсангиз, душманларингиз ҳам уруш туфайли қаттиқ дард-алам чекишмоқда. Шунга қарамасдан, улар сизлар билан жанг қилишдан тийилаётгани йўқ. Сизлар бунга улардан кўра лойиқроқсиз. Чунки сизлар Аллоҳ таолодан ажр-савоб, нусрат ва қўллаб-қувватлашни умид қиласиз, улар буни умид қилишмайди. Аллоҳ барча ҳолатларингизни яхши билувчи ва Ўзининг барча ишлари ва тадбирларида ҳикмат соҳибидир.

Изоҳ қолдиринг