Тафсири муяссар, Нисо сураси, 116-126 оятлар

0

إِنَّ اللَّهَ لَا يَغْفِرُ أَنْ يُشْرَكَ بِهِ وَيَغْفِرُ مَا دُونَ ذَٰلِكَ لِمَنْ يَشَاءُ ۚ وَمَنْ يُشْرِكْ بِاللَّهِ فَقَدْ ضَلَّ ضَلَالًا بَعِيدًا ﴿116﴾

116. Аллоҳ таоло Ўзига ширк келтирилишини кечирмайди. Ундан бошқа ҳар қандай гуноҳни Ўзи истаган бандасидан кечиради. Ким ягона Аллоҳга бирон маҳлуқотини шерик қилса, ҳақдан жуда ҳам узоқлашиб кетибди.

إِنْ يَدْعُونَ مِنْ دُونِهِ إِلَّا إِنَاثًا وَإِنْ يَدْعُونَ إِلَّا شَيْطَانًا مَرِيدًا ﴿117﴾

117. Мушриклар Аллоҳнинг ўрнига фойда ҳам, зарар ҳам етказа олмайдиган бутларгагина сиғинмоқдалар. Улар Аллоҳга осий бўлган, фасод ва бузғунчиликда ҳаддан ошган шайтонгагина сиғинмоқдалар.

لَعَنَهُ اللَّهُ ۘ وَقَالَ لَأَتَّخِذَنَّ مِنْ عِبَادِكَ نَصِيبًا مَفْرُوضًا ﴿118﴾

118. Аллоҳ таоло уни Ўз раҳматидан қувди. Шунда шайтон деди: “Қасамки, мен бандаларингдан маълум бир қисмини гап-сўз ва ишларида йўлдан оздираман”.

وَلَأُضِلَّنَّهُمْ وَلَأُمَنِّيَنَّهُمْ وَلَآمُرَنَّهُمْ فَلَيُبَتِّكُنَّ آذَانَ الْأَنْعَامِ وَلَآمُرَنَّهُمْ فَلَيُغَيِّرُنَّ خَلْقَ اللَّهِ ۚ وَمَنْ يَتَّخِذِ الشَّيْطَانَ وَلِيًّا مِنْ دُونِ اللَّهِ فَقَدْ خَسِرَ خُسْرَانًا مُبِينًا ﴿119﴾

119. “Мен улар ичидан ўзимга эргашганларни ҳақдан буриб юбораман, уларни пуч орзу-ҳаваслар билан овора қилиб қўяман, уларга ботил ишларни чиройли кўрсатиб, ҳайвонларнинг қулоқларини кесиш ва тилишга чорлайман, уларни Аллоҳ таолонинг инсонда яратган табиий хилқатини ўзгартиришга чақираман”. Ким шайтонга қулоқ солса ва қудратли Аллоҳни қўйиб, шайтонни ўзига мададкор тутса, аниқ зиён кўрувчи бўлибди.

يَعِدُهُمْ وَيُمَنِّيهِمْ ۖ وَمَا يَعِدُهُمُ الشَّيْطَانُ إِلَّا غُرُورًا ﴿120﴾

120. Шайтон ўзига эргашганларга ёлғон ваъдалар беради, уларни хом хаёллар билан алдайди. Шайтоннинг ваъдалари эса нотўғри ва асоссиз ёлғон ва алдовдан бошқа нарса эмас.

أُولَٰئِكَ مَأْوَاهُمْ جَهَنَّمُ وَلَا يَجِدُونَ عَنْهَا مَحِيصًا ﴿121﴾

121. Уларнинг борар жойи жаҳаннамдир, ундан қочиб қутуладиган бошқа бирор жой ва паногоҳ топа олмайдилар.

وَالَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ سَنُدْخِلُهُمْ جَنَّاتٍ تَجْرِي مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ خَالِدِينَ فِيهَا أَبَدًا ۖ وَعْدَ اللَّهِ حَقًّا ۚ وَمَنْ أَصْدَقُ مِنَ اللَّهِ قِيلًا ﴿122﴾

122. Аллоҳга чин дилдан иймон келтирган ва солиҳ амаллар қилган кишиларни Аллоҳ ўз марҳамати ила боғу бўстонлари остидан анҳорлар оқадиган жаннатларга киритади, улар унда абадий қоладилар. Бу ўз ваъдасига асло хилоф қилмайдиган Аллоҳ таолонинг ваъдасидир. Аллоҳдан кўра ростгўйроқ ва ваъдасига вафодорроқ ким бор?!

لَيْسَ بِأَمَانِيِّكُمْ وَلَا أَمَانِيِّ أَهْلِ الْكِتَابِ ۗ مَنْ يَعْمَلْ سُوءًا يُجْزَ بِهِ وَلَا يَجِدْ لَهُ مِنْ دُونِ اللَّهِ وَلِيًّا وَلَا نَصِيرًا ﴿123﴾

123. Эй мусулмонлар, бу улуғ марҳаматга сизлар қилаётган орзу-хаёллар билан ҳам, аҳли китоб яҳудий ва насронийларнинг орзу-хаёллари билан ҳам етишиб бўлмайди. Балки Аллоҳ таолога чин иймон келтириш ҳамда Аллоҳни рози қиладиган чиройли амаллар қилиш билангина эришилади. Ким бир ёмон амал қилса, албатта унинг жазосини олади. Ва унга ғамхўрлик қиладиган Аллоҳдан бошқа бирор дўст ҳам, ундан азобни даф қиладиган бирор ёрдамчи ҳам топа олмайди.

وَمَنْ يَعْمَلْ مِنَ الصَّالِحَاتِ مِنْ ذَكَرٍ أَوْ أُنْثَىٰ وَهُوَ مُؤْمِنٌ فَأُولَٰئِكَ يَدْخُلُونَ الْجَنَّةَ وَلَا يُظْلَمُونَ نَقِيرًا ﴿124﴾

124. Кимда-ким – хоҳ эркак, хоҳ аёл бўлсин – Аллоҳ таолога ва У нозил қилган ҳаққа иймон келтирган ҳолда солиҳ амаллар қилган бўлса, Аллоҳ таоло уларни абадий роҳат-фароғат диёри жаннатга киритади. Уларга амалларининг савоби зиғирча ҳам камайтирилмайди.

وَمَنْ أَحْسَنُ دِينًا مِمَّنْ أَسْلَمَ وَجْهَهُ لِلَّهِ وَهُوَ مُحْسِنٌ وَاتَّبَعَ مِلَّةَ إِبْرَاهِيمَ حَنِيفًا ۗ وَاتَّخَذَ اللَّهُ إِبْرَاهِيمَ خَلِيلًا ﴿125﴾

125. Қалби ва бошқа аъзолари билан ёлғиз Аллоҳга бўйсунган, сўзи ва амалида ихлосли бўлган, Иброҳим алайҳиссаломнинг дини ва шариатига эргашган, бузуқ эътиқод ва ботил қонун-қоидалардан юз ўгирган кишининг динидан кўра гўзалроқ дин йўқдир. Аллоҳ таоло Иброҳим алайҳиссаломни бандалари ичидан саралаб олди ва уни Ўзига халил – яқин дўст этиб танлади.
Бу оят Аллоҳ таолонинг дўст тутиш сифати борлигига далилдир. Халиллик яхши кўриш ва яқин дўстликнинг энг олий мақомидир.

وَلِلَّهِ مَا فِي السَّمَاوَاتِ وَمَا فِي الْأَرْضِ ۚ وَكَانَ اللَّهُ بِكُلِّ شَيْءٍ مُحِيطًا ﴿126﴾

126. Борлиқдаги бутун маҳлуқотлар Аллоҳникидир, барчаси ягона Аллоҳ таолонинг мулкидир. Аллоҳ ҳамма нарсани илми билан қамраб олган, бандаларининг ҳеч бир иши Унга махфий қолмайди.

Изоҳ қолдиринг