Тафсири муяссар, Нисо сураси, 135-147 оятлар

0

يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا كُونُوا قَوَّامِينَ بِالْقِسْطِ شُهَدَاءَ لِلَّهِ وَلَوْ عَلَىٰ أَنْفُسِكُمْ أَوِ الْوَالِدَيْنِ وَالْأَقْرَبِينَ ۚ إِنْ يَكُنْ غَنِيًّا أَوْ فَقِيرًا فَاللَّهُ أَوْلَىٰ بِهِمَا ۖ فَلَا تَتَّبِعُوا الْهَوَىٰ أَنْ تَعْدِلُوا ۚ وَإِنْ تَلْوُوا أَوْ تُعْرِضُوا فَإِنَّ اللَّهَ كَانَ بِمَا تَعْمَلُونَ خَبِيرًا ﴿135﴾

135. Эй Аллоҳ ва Расулига иймон келтирган ва Аллоҳнинг шариатига амал қилган кишилар, ўзингиз ё ота-онангиз ё қариндош-уруғингиз зиёнига бўлса ҳам, Аллоҳ учун адолат билан гувоҳлик беринг! У ҳақда гувоҳлик берилаётган шахс бой ё камбағал бўлсин, Аллоҳ таоло ҳар иккисига сизлардан кўра яқинроқдир ва уларга нима фойдали эканини яхши билади. Шундай экан, ҳавойи нафс ва таассуб сизларни адолатсизликка ундамасин! Агар сизлар нотўғри гувоҳлик берсангиз ёки гувоҳликдан бош тортсангиз, албатта Аллоҳ таоло сизларнинг энг махфий ишларингизгача билувчи зотдир ва бу ишларингиз учун сизларга муносиб жазо бергай.

يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا آمِنُوا بِاللَّهِ وَرَسُولِهِ وَالْكِتَابِ الَّذِي نَزَّلَ عَلَىٰ رَسُولِهِ وَالْكِتَابِ الَّذِي أَنْزَلَ مِنْ قَبْلُ ۚ وَمَنْ يَكْفُرْ بِاللَّهِ وَمَلَائِكَتِهِ وَكُتُبِهِ وَرُسُلِهِ وَالْيَوْمِ الْآخِرِ فَقَدْ ضَلَّ ضَلَالًا بَعِيدًا ﴿136﴾

136. Эй Аллоҳ ва Расулига иймон келтириб, Аллоҳнинг шариатига амал қилган мўминлар, Аллоҳга ва Унинг пайғамбари Муҳаммад саллаллоҳу алайҳи ва салламга бўлган қатъий иймон-ишончингизда, шунингдек, Аллоҳ таоло Муҳаммад саллаллоҳу алайҳи ва салламга нозил қилган Қуръонга ҳамда илгариги пайғамбарларга нозил қилган барча китобларга бўлган қатъий иймонингизда бардавом бўлинг! Ким Аллоҳга, Унинг мукаррам фаришталарига, бандаларининг ҳидояти учун нозил қилган китобларига, рисолатини етказишлари учун танлаган пайғамбарларига ҳамда одамлар ўлгандан сўнг ҳисоб-китоб учун қайта тириладиган охират кунига кофир бўлса, у одам диндан чиқибди ва ҳақ йўлдан жуда ҳам узоқлашиб кетибди.

إِنَّ الَّذِينَ آمَنُوا ثُمَّ كَفَرُوا ثُمَّ آمَنُوا ثُمَّ كَفَرُوا ثُمَّ ازْدَادُوا كُفْرًا لَمْ يَكُنِ اللَّهُ لِيَغْفِرَ لَهُمْ وَلَا لِيَهْدِيَهُمْ سَبِيلًا ﴿137﴾

137. Иймон келтириб, кейин иймондан қайтган, кейин яна иймон келтириб, сўнг яна куфрга қайтган ва куфрларида қаттиқ туриб, шу ҳолда давом этган кимсаларнинг гуноҳларини Аллоҳ кечирмайди ва уларни ёмон оқибатдан қутқарувчи ҳидоят йўлларидан ҳеч бирига йўлламайди.

بَشِّرِ الْمُنَافِقِينَ بِأَنَّ لَهُمْ عَذَابًا أَلِيمًا ﴿138﴾

138. Эй Расул, тилида иймонни изҳор қилиб, дилида куфрни яширган мунофиқ кимсаларга аламли азоб борлиги ҳақида “хушхабар” беринг.

الَّذِينَ يَتَّخِذُونَ الْكَافِرِينَ أَوْلِيَاءَ مِنْ دُونِ الْمُؤْمِنِينَ ۚ أَيَبْتَغُونَ عِنْدَهُمُ الْعِزَّةَ فَإِنَّ الْعِزَّةَ لِلَّهِ جَمِيعًا ﴿139﴾

139. У мунофиқлар кофирларни дўст тутади, уларни ўзларига мададкор деб билади, мўминлар билан дўстлашмайди ва уларни дўст тутишни хоҳламайди. Улар бу билан ёрдам ва ҳимояни кофирлардан истамоқдами?! Йўқ, кофирлар ёрдам бера олмайди! Ёрдам бериш, ғалаба, куч-қудратнинг барчаси ягона Аллоҳ таолонинг Ўзига хосдир.

وَقَدْ نَزَّلَ عَلَيْكُمْ فِي الْكِتَابِ أَنْ إِذَا سَمِعْتُمْ آيَاتِ اللَّهِ يُكْفَرُ بِهَا وَيُسْتَهْزَأُ بِهَا فَلَا تَقْعُدُوا مَعَهُمْ حَتَّىٰ يَخُوضُوا فِي حَدِيثٍ غَيْرِهِ ۚ إِنَّكُمْ إِذًا مِثْلُهُمْ ۗ إِنَّ اللَّهَ جَامِعُ الْمُنَافِقِينَ وَالْكَافِرِينَ فِي جَهَنَّمَ جَمِيعًا ﴿140﴾

140. Эй мўминлар, Раббингиз китобида сизларга нозил қилдики, қачон Аллоҳнинг оятлари инкор ва масхара қилинаётганини эшитсангиз, то ўша кофирлар ва масхараловчилар куфр ва истеҳзодан бошқа гапга ўтмагунларича улар билан бирга ўтирманг. Агар шу ҳолатларида улар билан бирга ўтирсангиз, сизлар ҳам ўшалар билан баробарсиз. Чунки уларнинг куфр ва масхараларига рози бўлдингиз. Гуноҳга рози бўлиб турган киши уни қилган билан баробардир. Албатта, Аллоҳ таоло мунофиқ ва кофирларнинг ҳаммасини жаҳаннамда йиғади ва улар у ерда ёмон азобларга йўлиқадилар.

الَّذِينَ يَتَرَبَّصُونَ بِكُمْ فَإِنْ كَانَ لَكُمْ فَتْحٌ مِنَ اللَّهِ قَالُوا أَلَمْ نَكُنْ مَعَكُمْ وَإِنْ كَانَ لِلْكَافِرِينَ نَصِيبٌ قَالُوا أَلَمْ نَسْتَحْوِذْ عَلَيْكُمْ وَنَمْنَعْكُمْ مِنَ الْمُؤْمِنِينَ ۚ فَاللَّهُ يَحْكُمُ بَيْنَكُمْ يَوْمَ الْقِيَامَةِ ۗ وَلَنْ يَجْعَلَ اللَّهُ لِلْكَافِرِينَ عَلَى الْمُؤْمِنِينَ سَبِيلًا ﴿141﴾

141. Эй мўминлар, мунофиқлар сизларнинг бошингизга уруш ва фитналар тушишини пойлаб туришади. Агар Аллоҳ сизларга Ўз фазлу марҳаматини кўрсатиб, душманингиз устидан сизларга ғалаба берса ва ўлжаларга эга бўлсангиз, улар: “Биз ҳам сизлар билан бирга, сизларни қўллаб-қувватлаб турмадикми?!” дейишади. Агар ғалаба ва ўлжалар кофирларга насиб бўлса, уларга: “Биз сизларга тақдим этган нарсаларимиз билан мадад бериб турмадикми ва сизларни мўминлардан ҳимоя қилмадикми?!” дейишади. Аллоҳ таоло қиёмат куни улар билан сизларнинг ўртангизда Ўзи ҳукм қилади. Аллоҳ кофирлар учун солиҳ бандалари устидан ғалабага йўл бермагай, дунёю охиратда яхши оқибат фақат тақводорлар учундир.

إِنَّ الْمُنَافِقِينَ يُخَادِعُونَ اللَّهَ وَهُوَ خَادِعُهُمْ وَإِذَا قَامُوا إِلَى الصَّلَاةِ قَامُوا كُسَالَىٰ يُرَاءُونَ النَّاسَ وَلَا يَذْكُرُونَ اللَّهَ إِلَّا قَلِيلًا ﴿142﴾

142. У мунофиқларнинг тутган йўли шуки, иймонни изҳор қилиб, дилларида куфрни яширишади ва буни Аллоҳ билмайди деган гумонда Аллоҳни алдашга уринишади. Ҳолбуки, Аллоҳ уларнинг ўзларини алдаб қўяди ва қилмишларига яраша жазо беради. Ўша мунофиқлар намозга туришса ялқовлик билан туришади, намозни риё учун ўқишади ва Аллоҳ таолони жуда кам ёдга олишади.

مُذَبْذَبِينَ بَيْنَ ذَٰلِكَ لَا إِلَىٰ هَٰؤُلَاءِ وَلَا إِلَىٰ هَٰؤُلَاءِ ۚ وَمَنْ يُضْلِلِ اللَّهُ فَلَنْ تَجِدَ لَهُ سَبِيلًا ﴿143﴾

143. Мунофиқлар доим тараддуд, ҳайронлик ва беқарорликда бўлиб, бирор ҳолат устида собит турмайдилар. Улар на мўминлар билан ва на кофирлар билан биргалар. Аллоҳ кимнинг қалбини Ўзига иймон келтириш ва Ўз йўлини маҳкам тутишдан буриб қўйган бўлса, сиз у учун ҳидоят ва иймонга элтувчи йўл топа олмайсиз.

يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا تَتَّخِذُوا الْكَافِرِينَ أَوْلِيَاءَ مِنْ دُونِ الْمُؤْمِنِينَ ۚ أَتُرِيدُونَ أَنْ تَجْعَلُوا لِلَّهِ عَلَيْكُمْ سُلْطَانًا مُبِينًا ﴿144﴾

144. Эй Аллоҳ ва Расулини тасдиқлаган ва Аллоҳнинг шариатига амал қилганлар, мўминларни дўст тутиш ва яхши кўришни тарк қилиб, Аллоҳнинг динини инкор қилувчи кофирлар билан дўстлашмангиз! Ахир душманларингизни дўст тутиш билан ўзингизга қарши Аллоҳ таолога иймонларингиз чин эмаслигига доир очиқ-ойдин далил қилиб беришни истайсизми?!

إِنَّ الْمُنَافِقِينَ فِي الدَّرْكِ الْأَسْفَلِ مِنَ النَّارِ وَلَنْ تَجِدَ لَهُمْ نَصِيرًا ﴿145﴾

145. Шубҳасиз, мунофиқлар қиёмат куни дўзахнинг энг тубида бўлади. Эй Пайғамбар, уларни мана шундай ёмон оқибатдан қутқара оладиган бирон ёрдамчини ҳаргиз топа олмайсиз!

إِلَّا الَّذِينَ تَابُوا وَأَصْلَحُوا وَاعْتَصَمُوا بِاللَّهِ وَأَخْلَصُوا دِينَهُمْ لِلَّهِ فَأُولَٰئِكَ مَعَ الْمُؤْمِنِينَ ۖ وَسَوْفَ يُؤْتِ اللَّهُ الْمُؤْمِنِينَ أَجْرًا عَظِيمًا ﴿146﴾

146. Аммо тавба қилиб Аллоҳ таолога қайтган, зоҳиру ботинда қилган хато ва камчиликларини тузатган, мўминларни дўст тутган, Аллоҳнинг динини маҳкам ушлаган ва ихлос билан тоат-ибодат қилган кишилар бундан мустаснодир. Ана ўшалар дунёда ҳам, охиратда ҳам мўминлар билан бирга бўлади. Яқинда Аллоҳ таоло мўминларга улкан ажру мукофотлар беради.

مَا يَفْعَلُ اللَّهُ بِعَذَابِكُمْ إِنْ شَكَرْتُمْ وَآمَنْتُمْ ۚ وَكَانَ اللَّهُ شَاكِرًا عَلِيمًا ﴿147﴾

147. Агар сизлар амалингизни тузатсангиз, Аллоҳ ва Расулига иймон келтирсангиз, Аллоҳ сизларни азоблаб нима қилади?! Аллоҳ таоло ҳеч кимга муҳтож эмасдир. У бандаларини фақат гуноҳлари сабабли азоблайди. Аллоҳ бандаларининг қилган тоат-ибодатларини қадрлаб, ортиғи билан мукофот берувчи ва барча нарсани билувчи зотдир.

Изоҳ қолдиринг