Султон Алпарслон солиҳ, раҳмдил, камбағалпарвар инсон эди. У доим дуо қилиб, Аллоҳ таолодан унга берилган неъматлар узилиб қолмаслигини сўрар эди. У Аллоҳ таолодан бойлик сўради, Аллоҳ таоло унинг дуосини ижобат қилди. Султон Алпарслон бу неъматнинг шукрини адо этиш ниятида қўлидан келганича садақа ва хайру эҳсонлар қилар, қўл остидаги мамлакатларда истиқомат қилувчи жуда кўп камбағалларнинг исмини девонидаги садақа дафтарларига ёздириб борар эди. Ривоят қилинишича, Рамазон ойида ўн беш минг динор[1] садақа қилар экан. У ўзидан олдинги подшоҳлар тарихини, шариат ҳукмларини яхши ўрганган эди.
Алпарслон уламоларни ўзига яқин олар, уларнинг насиҳатига қулоқ солар эди. Малазгирд жангидан олдин шайх Абу Наср Муҳаммад ибн Абдулмалик Бухорийдан насиҳат сўраганида у Султон Алпарслонга урушни жума куни бошлашини маслаҳат берган, ўша вақтда бутун уммат намозда бўлишини ва мусулмонларнинг ҳаққига дуо қилишини айтган. Султон шайхнинг насиҳатига қулоқ солиб, жума куни урушга отланди, мужоҳидлар билан жума намозини ўқиди. Султон йиғлаб дуо қилди, мужоҳидлар эса йиғлаб омин дейишди. Кейин султон жангчиларга: “Ким урушга қатнашмай, кетмоқчи бўлса кетаверсин. Бу ерда сизларга буйруқ берадиган султон йўқ” – деди, ўқ-ёйини ташлаб, қиличини қўлига олди, ўз қўллари билан отининг думини тугди, аскарлари ҳам шундай қилишди. Оқ кийим кийиб, устига атир сепди. Сўнг тарих саҳифаларига зарҳал ҳарфлар билан муҳрланган қуйидаги сўзини айтди: “Агар ўлсам, шу кийим кафаним бўлсин!”[2]. Аллоҳу акбар! Мана шундай одамларга Аллоҳнинг ёрдами келади.
Султон Муҳаммад Алпарслон ҳижрий 465 (милодий 1072 йил) рабеул аввал ойининг ўнинчи кунида Юсуф Хоразмий исмли қўзғолончи тарафидан ўлдирилди ва Марв шаҳрида отасининг ёнига дафн қилинди. Султон Алпарслондан кейин тахтга ўғли Маликшоҳ ўтирди. Аллоҳ таоло мужоҳидлар султони Cултон Алпарслонни ўз раҳматига олсин, умматни бирлаштирадиган янги Алпарслонларни тарбиялашни бизларга насиб қилсин!
[1] 15000 динор 63.75 кг олтинга тенг келади.
[2] Заҳабий, «Тарих ал-Ислом, ҳаводис ва вафаёт 461-470».
